فضا – زمان
عبارت فضا –زمان به اندازه کافی جالب و قابل بررسی می باشد که بتوان انواع مقاله را به آن اختصاص داد .
برای درک آن به 3 بعد نیاز داریم. طول, عرض و ارتفاع. از طرفی به یک بعد دیگر هم نیازمندیم به نام زمان .
به بیان ساده وقتی جرمی در فضایی قرار دارد از لحاظ ریاضی و هندسی دارای مختصاتی است که موقعیت آن را مشخص می کند , ( در ریاضی مولفه های x,y,z ) نشان دهنده آن موقعیت هستند. اما زمان قرار گیری آن جرم در آن مختصات مهم است. تاثیر احتمالی زمان بر آن و حتی مدت زمان قرار گرفتن در آن مکان هم مهم می باشد . مقاله فضا چیست و کجاست, همه چیز درباره فضا را به شما عزیزان میگوید.
تا اوایل قرن بیستم فرض بر این بود که زمان با یک سرعت و در یک محور مشخص حرکت می کند. ولی بعد ها مشخص شد که زمان در سرعت های بالاکندتر شده و سرعت آن کاهش میابد .
این کاهش سرعت در آینده و در مقاله نسبیت خاص توضیح داده خواهد شد.
یک نام دیگر برای فضا –زمان نیز بکار گرفته می شود که مکان – زمان است.
نظریه های فضا زمان
اما به راستی چند بعد برای توصیف گیتی و جهان لازم است ؟ سوالی که برای آن جواب قطعی پیدا نشده است . تئوری هایی مطرح شده مثل نظریه ریسمان که 10 الی 26 بعد را برای فضا – زمان مطرح می کند یا نظریه M که 11 بعد را در قالب 10 بعد مکانی و یک بعد زمان ممکن می داند.برای اطلاعات بیشتر به کتاب جهان های موازی نوشته میچیو کاکو مراجعه کنید.
نکته مهم در این مقوله این است که داشتن چهار بعد یا بیشتر به نظر اکثر دانشمندان فقط برای اندازه های زیر اتمی امکان دارد .
نسبیت عام و خاص
برای مفهوم بهتر نگاهی به نسبیت عام و نسبیت خاص می اندازیم.
در نسبیت عام گرانش به عنوان یک عامل هندسی بررسی می شود . خم شدن نور بر اساس گرانش و وجود سیاهچاله در این نظریه قابل پیش بینی است. همچنین وجود امواج گرانشی را که حدود 100 سال پیش توسط آلبرت اینشتن پیش بینی شده بود را در نسبیت عام میتوان جستجو کرد . یکی دیگر از ویژگی های این نظریه محدودیت سرعت ماده است که هیچگاه به سرعت نور نمی رسد . لازم به ذکر است که انبساط جهان سرعتی بیش از نور دارد.
نسبیت عام تعمیمی برای نسبیت خاص است .میتوان گفت که نسبیت خاص تنها به فضاهای تخت محدود است . به عنوان مثال اگر از گرد بودن زمین در زندگی عادی صرف نظر کنیم , خم شدن فضا – زمان نیز در مقیاس کوچک قابل چشم پوشی است. لذا نسبیت خاص تقریبی از نسبیت عام است .
